سفره عقد ایرانی و تاریخچه آن
یکی از سنتهای قدیمی و مهم در فرهنگ و تمدن ما ایرانیان، سفره عقد ایرانی است. این مراسم زیبا و پرشور به عنوان رویدادی مهم و خاطرهانگیز در زندگی عروس و داماد به شمار میرود و از دیرباز جایگاه خود را در فرهنگ ایرانی حفظ کرده است. با ما همراه باشید تا با تاریخچه سفره عقد از گذشته تا به امروز، آشنا شویم.
تاریخچه و فلسفه سفره عقد ایرانی چیست؟
منشا سفره عقد در ایران به دوران ایران باستان و قبل از اسلام و دورهی زرتشتیان برمیگردد. در واقع بسیاری از تاریخ نگاران معتقدند که پیدایش سفره عقد ایرانی به زمان اسکندر مقدونی برمیگردد؛ زمانی که اسکندر و بسیاری از لشگریانش با زنان ایرانی ازدواج کرده و به رسم زرتشت، سفرۀ عقد پهن میکردهاند.
سفره عقد ایرانی به عنوان نمادی از بخت، برکت و جلب خوشبختی زوجین پهن میشده و زنان و مردان زیادی با پیروی از آیین زرتشت با یکدیگر پیوند میبستند. داخل این سفره 6 ظرف شامل گردو، فندق، بادام، نان، نبات و تخم مرغ قرار میدادند که هرکدام نمادی از بخشی از زندگی آیندۀ زوج به شمار میرفته است. گستردن سفره عقد ایرانی، نوعی تبریک و آرزوی خوشبختی برای دختر و پسر جوانی است که با یکدیگر پیوند ازدواج میبندند.
تصویری از سفره عقد ایرانی
سفره عقد در زمان زرتشت چگونه بود؟
جالب است بدانید در زبان فارسی کلمه «عقد» به معنای بستن پیوند و گره زدن است و همینطور کلمه «عروس» به زبان اوستایی به معنی سفید است. در زمان زرتشتیان، سفره عقد روی زمین و به سمت خورشید پهن میشده تا خوشبختی عروس و داماد را تضمین کند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید مراسم عقد باید در روشنایی روز و در برابر نور آفتاب برگزار میشده است.
در آیین زرتشت به این سفره «گواه» میگفتند. سفره عقد زرتشتی از جنس ترمه و به رنگ سبز بوده که نمادی از حیات و جاودانگی زندگی مشترک عروس و داماد است.
سفره عقد ایرانی چگونه به رسم تبدیل شد؟
بعد از ظهور اسلام در ایران سفره عقد ایرانی، هویت اسلامی به خود گرفت و دستخوش تغییراتی از جمله گذاشتن قرآن بر روی سفره عقد شد. همچنین رنگ سفره نیز به سفید تغییر پیدا کرد که هم نمادی از خلوص و پاکی زندگی است و هم به دلیل هماهنگی با لباس سفید عروس، زیبایی بیشتری به فضای مراسم عقد میدهد.
مراسم عقد زرتشتی به چه صورت بوده است؟
پیش از ظهور اسلام، لباس عروس و داماد، پیراهنی بلند و چیندار بوده که نمادی از معصومیت و پاکی زوج است. ظاهر دختر و پسر با آویزان کردن ریسههای گل بر گردنشان زینت مییافته و با نشاندن خالی بر روی پیشانی، پیوند آن دو نمایان میشده است. چیزی که در این بین جالب توجه است، شکل خالها است. خال عروس به شکل ماه و خال پیشانی داماد به شکل خورشید بوده و نمایی از پیوند شب و روز را نمایش میدهد. این مراسم هنوز هم در کشورهایی با فرهنگ باستانیتر (مانند هند و پاکستان) برگزار میشود.
پس از پهن کردن سفره عقد ایرانی، عروس و داماد را روبهروی یکدیگر نشانده و پارچهای به شکل دیوار بین آنها آویزان میکردهاند. سپس دو سر پارچه به پایههای صندلی عروس و داماد گره میخورده که به «نکاح» یا «یگانگی» معروف بوده است. پس از این کار، بهوسیله ریسمانی نرم دست راست زوج را به یکدیگر متصل کرده و 7 مرتبه میچرخاندهاند.
با بستن ادامۀ ریسمان به دور گرۀ نکاح، پیوند دستها تکمیل شده و پیوند جدانشدنی زوج را نمایان میکرده است. درنهایت با برانداختن پرده، دختر و پسر چهرۀ یکدیگر را میدیدند و به عنوان زن و شوهر شناخته میشدند.
انواع سفره عقد ایرانی
امروزه، سفره عقد ایرانی انواع مختلفی دارد که میتوانید متناسب با مراسمات خود از آنها استفاده کنید. البته وسایل سفره عقد و نماد آن ها در همۀ انواع آن یکسان است؛ اما میتوانید به فراخور قومیت و نوع مراسم خود، برخی از آنها را حذف کرده یا با اجزای دیگری جایگزین کنید.
سفره عقد مدرن و لوکس
امروزه سلایق افراد در چیدن سفره عقد به سمت مدرن شدن رفته و دیزاین و سفره آرایی از جایگاه ویژهای برخوردار است. در سفره عقد مدرن، نورپردازی از اهمیت بالایی برخوردار است و جلوهی خاصی به سفره میبخشد. استفاده از ظروف کریستالی و رنگهای پویا و تند، زیبایی و درخشش سفره عقد را دو چندان میکند. همچنین دیزاین گل و شمع، یک سفره چشم نواز و لوکس را پیش چشم عروس و داماد به نمایش درمیآورد.
سفره عقد سنتی
ویژگی اساسی سفره عقد سنتی، سادگی و عدم تجملگرایی آن است. در این نوع سفره عقد، از تور ساده و یا پارچههای قلم کاری شده استفاده میشود و دیگر از دیزاینهای لوکس و لاکچری یا ظرفهای گران قیمت خبری نیست. سفره عقد کلاسیک ایرانی اغلب در محضرها آماده است تا حین جاری شدن خطبه مکان زیبایی برای عروس و داماد فراهم باشد.
تصویری از سفره عقد ایرانی سنتی
سفره عقد مینیمال
این نوع سفره عقد نه تجملگراییِ نوع اول را دارد و نه عناصر سنتی همانند ترمه دوزی را شامل میشود؛ بلکه با استفاده از گلهای تکرنگ و به دور از رنگهای تند دیزاین میشود. رنگهایی که در طراحی سفره عقد مینیمال کاربرد دارد، معمولا پاستلی هستند و آرامش را منتقل میکنند. البته بیشترین رنگی که در سفره عقدهای مینیمال استفاده میشود، همچنان رنگ سفید است. در این مدل از سفره عقد ایرانی، ظرفهای ساده، شیشهای و مروارید به سفره عقد زیبایی میبخشند.
مراسمی درخور ایرانیان با سفره عقد ایرانی
در این مطلب به معرفی تاریخچه سفره عقد ایرانی پرداختیم و انواع آن را با هم مرور کردیم. امیدواریم پس از مطالعه این مقاله، درک عمیقتری از فلسفه سفره عقد داشته باشید و با شوق بیشتری سفره عقد مراسم خود را بچینید. اما اگر احساس میکنید زمان یا انرژی کافی برای چیدن سفره و برگزاری مراسم عقد خود را ندارید، پیشنهاد میکنیم با خدمات ما آشنا شوید. تشریفات ثمین در تلاش است تا هر آنچه را که سلیقه و خواست شماست در مراسم دوستداشتنی و مهم زندگیتان به اجرا درآورد.
آیا شما ازدواج کردهاید؟ آیا در بحبوحۀ مراسم عقد خود هستید؟ شما چه نوع سفره عقدی را میپسندید؟ لطفا از احساسات و تجربۀ خود برایمان بنویسید.
سوالات متداول
1. آیا سفره عقد ایرانی همان سفره عقد زرتشتی است؟
سفره عقدی که امروزه با عنوان سفره عقد ایرانی چیده میشود، تفاوت زیادی با نوع زرتشتی خود دارد؛ اما عناصر بسیاری از آن (مانند خشکبار، نان و تخم مرغ) از سفره عقد زرتشتی وام گرفته شده است.
2. هزینهی مورد نیاز برای اجرای سفره عقد ایرانی چه قدر است؟
جواب این سوال با توجه به سلیقهی افراد و سبک مورد پسندشان در طراحی نوع سفره اعم از لاکچری، ساده و سنتی متفاوت است. برای اطلاع از قیمتها باید صفحه خدمات ما را بررسی کنید.